ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ….
Η χοληστερίνη παράγεται κυρίως από το ήπαρ (συκώτι) μας.
Eείναι σημαντική γιατί βοηθάει το σώμα μας να λειτουργεί σωστά – βοηθώντας για παράδειγμα στο χτίσιμο του τοιχώματος των κυττάρων μας, στην κατασκευή κάποιων ορμονών μας και ειδικότερα των γυναικείων, για την σύνθεση της βιταμίνης D (σημαντική για τα οστά), για την σύνθεση των χολικών αλάτων (χολή) που βοηθούν στην πέψη των τροφών, ενώ τέλος τα τριγλυκερίδια είναι σημαντικό καύσιμο του οργανισμού όταν στερεύει από ενέργεια.
Ωστόσο όταν υπάρχει πολύ περισσότερη χοληστερίνη από αυτήν που μπορεί να χρησιμοποιήσει ο οργανισμός μας εναποτίθεται στο τοίχωμα των αρτηριών (αγγείων που μεταφέρουν σε όλο το σώμα μας το πλούσιο σε οξυγόνο αίμα) προκαλώντας την στένωση και την σκλήρυνση τους. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται αθηροσκλήρυνση, και αυξάνει τον κίνδυνό μας για καρδιαγγειακά νοσήματα όπως η στεφανιαία νόσος και το εγκεφαλικό επεισόδιο.
Δυσλιπιδαιμία
Αφορά την διαταραχή των λιπιδίων στο αίμα και μπορεί να εμφανιστεί με αυξημένα επίπεδα της ολικής χοληστερίνης (πάνω από 190mg/dl), της LDL «κακής» χοληστερίνης (πάνω από 115mg/dl), των τριγλυκεριδίων (πάνω από 150 mg/dl) και με χαμηλά επίπεδα της HDL «καλής» χοληστερίνης (κάτω από 45mg/dl) ή συνδυασμοί αυτών.
Τα παραπάνω συνιστώμενα όρια μπορεί να τροποποιηθούν ανάλογα με τις οδηγίες του γιατρού σας, εάν συνυπάρχουν και άλλοι παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα ή ατομικό ιστορικό νόσων.
Η LDL «κακή» χοληστερίνη αποτελεί την κύρια πηγή στένωσης των αρτηριών, καθώς συμβάλλει στο σχηματισμό της αθηρωματικής πλάκας. Εναποθέτει χοληστερίνη στο τοίχωμα των αρτηριών αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνό μας για τα καρδιαγγειακά νοσήματα.
Τα αυξημένα επίπεδα της ολικής χοληστερίνης και ιδιαίτερα της LDL «κακής» χοληστερίνης σχετίζονται άμεσα με την εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων.
Η HDL «καλή» χοληστερίνη βοηθάει στο να μην συσσωρευτεί η χοληστερίνη στα τοιχώματα των αρτηριών. Βοηθάει στο να αφαιρείται η χοληστερίνη από το τοίχωμα των αρτηριών ελαττώνοντας έτσι τον κίνδυνο μας για τα καρδιαγγειακά νοσήματα.
Όσο υψηλότερες είναι οι τιμές της HDL χοληστερίνης, τόσο μικρότερη είναι η πιθανότητα για καρδιαγγειακή νόσο.
Η υψηλή χοληστερίνη αίματος από μόνη της δεν προκαλεί συμπτώματα, οπότε μπορεί κάποιος να μην γνωρίζει ότι οι τιμές χοληστερίνης του είναι υψηλές.
Κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής ηλικίας, λόγω των ορμονών (οιστρογόνα) που παράγονται από τις ωοθήκες, οι γυναίκες έχουν χαμηλότερο κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα, με χαμηλότερα επίπεδα αρτηριακής πίεσης και LDL «κακής» χοληστερίνης και υψηλότερα επίπεδα HDL «καλής» χοληστερίνης. Ωστόσο, αυτή η προστασία εξασθενεί στην εμμηνόπαυση, αφήνοντας τις γυναίκες με παραμελημένους παράγοντες κινδύνου ευάλωτες στα καρδιαγγειακά νοσήματα, όπως έμφραγμα του μυοκαρδίου, καρδιακή ανεπάρκεια και αιφνίδιο καρδιακό θάνατο.
Η αυξημένη χοληστερίνη δεν είναι πρόβλημα των ανδρών μόνο. Τα επίπεδα ολικής χοληστερίνης στις γυναίκες φτάνουν τις πιο υψηλές τιμές τους μεταξύ 55 και 65 ετών, δηλαδή περίπου μία δεκαετία αργότερα από ότι στους άνδρες.
Τα τριγλυκερίδια, ένα άλλο είδος λιπιδίων στο σώμα μας, είναι μία μορφή εναποθήκευσης ενέργειας στο σώμα μας. Οι θερμίδες που λαμβάνονται σε ένα γεύμα αλλά δεν χρησιμοποιούνται αμέσως μετατρέπονται σε τριγλυκερίδια και μεταφέρονται για να αποθηκευτούν στα λιπώδη κύτταρα. Τα τριγλυκερίδια επίσης μπορεί να αποτελούν συνέπεια κάποιας ασθένειας, όπως σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη που δεν είναι υπό θεραπεία.
Υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων σχετίζονται με πολλές νόσους, συμπεριλαμβανομένων και νόσων της καρδιάς και το εγκεφαλικό επεισόδιο. Τα υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων σχετίζονται με στεφανιαία νόσο ειδικά στις γυναίκες.
Η δυσλιπιδαιμία προκαλεί συμπτώματα;
Η δυσλιπιδαιμία έχει χαρακτηρισθεί αθόρυβη και ύπουλη καθώς το συνηθέστερο είναι ότι δεν προκαλεί συμπτώματα, δρώντας βλαπτικά στον αυλό των αρτηριών με το να τον στενεύει. Παραβλάπτεται έτσι η παροχή αίματος σε ζωτικά όργανα προκαλώντας συμπτώματα ισχαιμίας (μειωμένης παροχής αίματος).
Σπανιότερα όταν τα επίπεδα των λιπιδίων στον ορό είναι ιδιαιτέρως διαταραγμένα (όπως στις πρωτοπαθείς δυσλιπιδαιμίες) μπορεί να παρατηρηθούν αθροίσεις λιπιδίων στο δέρμα (όπως τα ξανθελάσματα στα βλέφαρα ή τα ξανθώματα των τενόντων), γεροντότοξο (μια λευκωτή στεφάνη στην περιφέρεια της ίριδας) ή παγκρεατίτιδα σε υπερτριγλυκεριδαιμία που συνήθως είναι δυσίατες.
Τι θα πρέπει να κάνει κανείς όταν έχει αυξημένα λιπίδια ;
Να κάνει εξετάσεις αίματος (χοληστερίνη, τριγλυκερίδια, HDL, LDL, σάκχαρο, ουρικό οξύ, τρανσαμινάσες, έλεγχος θυρεοειδικής λειτουργίας)
Να γίνει καρδιολογικός έλεγχος (ΗΚΓ, triplex καρδιάς, δοκιμασία κοπώσεως)
Πότε γίνετε ο έλεγχος για τα αυξημένα λιπίδια (πίνακας)
Από την παιδική ηλικία αν οι γονείς έχουν αυξημένη χοληστερίνη ή σε ηλικία μικρότερη των 50 ετών έπαθαν οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου ή αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο
Σε οποιαδήποτε ηλικία όταν έχουν σάκχαρο ή πάσχουν από παχυσαρκία
Όταν ήδη λαμβάνουν αγωγή για δυσλιπιδαιμία για να δούν εάν είναι αποτελεσματικά ή αν έχουν παρενέργειες
Πίνακας . Καθορισμός ομάδας πληθυσμού για έλεγχο πλήρους λιπιδαιμικού προφίλ νηστείας.
• Άνδρες άνω των 40 ετών και μετα-εμμηνοπαυσιακές γυναίκες
• Άτομα με αθηροσκληρωτική νόσο ανεξάρτητα από την ηλικία ή με κλινικά ευρήματα ενδεικτικά δυσλιπιδαιμίας
• Ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη ανεξάρτητα από την ηλικία
• Ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο [υπολογιζόμενος ρυθμός σπειραματικής διήθησης (eGFR) 27 kg/m2
• Συγγενείς ατόμων με κληρονομικές διαταραχές των λιπιδίων
• Παιδιά με κληρονομικό ιστορικό υπερλιπιδαιμίας ή καρδιαγγειακής νόσου ή άλλους παράγοντες κινδύνου
Θεραπεία
Η θεραπεία της δυσλιπιδαιμίας γενικότερα προϋποθέτει ολιστική αντιμετώπιση: διόρθωση αιτίου δευτεροπαθούς δυσλιπιδαιμίας (πχ. υποθυρεοειδισμού), καθώς και ανίχνευση και αντιμετώπιση συνοδών νοσημάτων που αυξάνουν τον καρδιαγγειακό κίνδυνο (πχ. παχυσαρκία, κάπνισμα, υπέρταση, υπερκατανάλωση αλκοόλ κ.α.).
Θεμέλιο στην αντιμετώπιση της δυσλιπιδαιμίας αποτελεί η υγειινο-διαιτητική αγωγή η οποία συνεπικουρείται όταν και εφόσον κριθεί απαραίτητο από τον θεράποντα ιατρό από την φαρμακευτική αγωγή.
ΑΝΤΩΝΑΤΟΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ