Εκρηκτικό το κοκτέιλ ακρίβειας και πανδημίας – Σχέδια μέτρων και κόκκινες γραμμές

Τα σενάρια νέας ενίσχυσης νοικοκυριών και επιχειρήσεων, οι κόκκινες γραμμές της κυβέρνησης και η διαβεβαίωση ότι τα μέτρα για την απορρόφηση των αυξήσεων σε φυσικό αέριο και ηλεκτρικό ρεύμα θα συνεχιστούν

Oι εκρηκτικές ανατιμήσεις βασικών προϊόντων και υπηρεσιών αλλά και η έξαρση του νέου κύματος της πανδημίας προκαλούν συναγερμό στο οικονομικό επιτελείο, που έχει ξεκινήσει να σβήνει και να γράφει σενάρια για νέα ενίσχυση των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων κυρίως στο κεφάλαιο της ενεργειακής κρίσης.

Η εξέλιξη της πανδημίας, που αποτελεί έναν από τους βασικούς παράγοντες αβεβαιότητας για την ανάκαμψη της οικονομίας, σύμφωνα με όλες τις αναλύσεις μπορεί να οδηγήσει στη λήψη νέων μέτρων και περιορισμών, ενώ η διατήρηση των πληθωριστικών πιέσεων θα μειώσει την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών και θα ασκήσει πιέσεις για αντισταθμιστικές δημοσιονομικές παρεμβάσεις. 

Ηδη τα κρούσματα ξεπέρασαν χθες το φράγμα των 7.000 καταγράφοντας «μαύρο ρεκόρ» με 7.335 νέες μολύνσεις. Και μπορεί το 4ο κύμα της πανδημίας να είναι πράγματι μια «πανδημία των ανεμβολίαστων», ωστόσο η νέα πίεση που ασκεί ο κορονοιός έχει σοβαρές κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές προεκτάσεις, που ακουμπούν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο ολόκληρη την κοινωνία. Ειδικά σε μια περίοδο που νοικοκυριά κι επιχειρήσεις είναι ήδη επιβαρυμένα με τις σοβαρές επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης που ήδη δείχνει τα… δόντια της. 

Ηδη, το 82% των εργαζομένων δηλώνει ότι η μηνιαία επιβάρυνση του νοικοκυριού τους από τις αυξήσεις στις τιμές της ενέργειας και των βασικών ειδών διατροφής αναμένεται να είναι «Πολύ μεγάλη» ή «Μεγάλη», με το 14% να την εκτιμά ως «Μικρή» ή «Πολύ μικρή».

Ο υπουργός Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, προανήγγειλε πριν μερικά 24ωρα την αύξηση της επιδότησης των λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος, λέγοντας πως, «θα πρέπει να αυξηθεί το ποσό που έχουμε κατανείμει για να στηρίξουμε τους λογαριασμούς των νοικοκυριών. Σε συνεργασία με το υπ. Οικονομικών θα αποφασίσουμε τις επόμενες μέρες αύξηση της επιδότησης στους λογαριασμούς του ρεύματος των νοικοκυριών. Η ενίσχυση θα είναι οριζόντια σε όλα τα νοικοκυριά, για όλους τους καταναλωτές». 

Όπως αποκάλυψε η “Ημερησία”, η αύξηση της επιδότησης των λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος θα ισχύσει από την κατανάλωση Νοεμβρίου, ενώ αναμένεται η επιδότηση για τις πρώτες 300 κιλοβατώρες να αυξηθεί πάνω από τα 20 ευρώ τον Νοέμβριο, από 9 ευρώ τον Σεπτέμβριο και 18 ευρώ τον Οκτώβριο.  

Έτσι για παράδειγμα, αν η επιδότηση αυξηθεί στα 80 ευρώ ανά μεγαβατώρα, η κρατική επιδότηση για τις πρώτες 300 κιλοβατώρες θα είναι 24 ευρώ το μήνα. Αν η επιδότηση αυξηθεί πάνω από τα 80 ευρώ το μήνα ανά μεγαβατώρα (για τον Οκτώβριο η επιδότηση είναι 60 ευρώ ανά μεγαβατώρα) τότε και η ενίσχυση στον λογαριασμό για τις πρώτες 300 κιλοβατώρες θα ξεπεράσει τα 24 ευρώ.  

Την ίδια ώρα υπάρχει η ανησυχία ότι ο παρατεταμένος πληθωρισμός μπορεί να οδηγήσει σε ταχύτερη απόσυρση των υφιστάμενων μέτρων επέκτασης νομισματικής πολιτικής και άρα σε άνοδο του κόστους δανεισμού, που θα επηρεάσει αρνητικά τον ρυθμό μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας.

Ο Επίτροπος Οικονομίας της ΕΕ, Πάολο Τζεντιλόνι, προσερχόμενος χθες στη συνεδρίαση του Eurogroup στις Βρυξέλλες, δήλωσε πως «δεν γνωρίζουμε πόσο θα διαρκέσει» ο πληθωρισμός, κάνοντας λόγο παράλληλα για θετικές προοπτικές σχετικά με την ανάκαμψη της οικονομίας της Ευρωζώνης αλλά και για τον κίνδυνο της πανδημίας.

Κόκκινη γραμμή το έλλειμμα

H κυβέρνηση διαθέτει ταμειακά αποθέματα ύψους 40 δισ. ευρώ, τα οποία όμως πρέπει να διαχειριστεί με φειδώ καθώς σε διαφορετική περίπτωση θα διευρυνθεί το δημοσιονομικό έλλειμμα, το οποίο ξεπερνάει αυτή τη στιγμή το 7,3% του ΑΕΠ.

Το οικονομικό επιτελείο έχει θέσεις κόκκινες γραμμές και έχει καταστήσει σαφές το τελευταίο διάστημα ότι δεν πρέπει να διογκωθεί περαιτέρω το έλλειμμα, γιατί σε διαφορετική περίπτωση θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να αποφύγει η χώρα μια νέα περιπέτεια με δημοσιονομική προσαρμογή και περιοριστικά μέτρα, από το 2023 όταν και θα επιστρέψουν οι δημοσιονομικοί κανόνες.

Ο Οκτώβριος oλοκλήρωσε την πορεία του με τη μέση τιμή μήνα για την ηλεκτρική ενέργεια να διαμορφώνεται στα υψηλότερα επίπεδα όλων των εποχών (198 ευρώ ανά μεγαβατώρα), ενώ είναι δεδομένο ότι το ίδιο φαινόμενο θα αποτυπωθεί και τους επόμενους μήνες, με συνέπεια η κρατική επιδότηση για τους λογαριασμούς ρεύματος να μην επαρκεί σε καμία περίπτωση για την κάλυψη της διαφοράς

Από το υπουργείο Οικονομικών διαμηνύουν ότι τα μέτρα για την απορρόφηση των αυξήσεων σε φυσικό αέριο και ηλεκτρικό ρεύμα θα συνεχιστούν, ώστε να περιοριστούν οι επιβαρύνσεις για τους καταναλωτές.

Επηρεάζεται το 53% του εισοδήματος των νοικοκυριών

Από τα στοιχεία που δημοσιοποιούνται, οι ανατιμήσεις όχι μόνο στα καύσιμα αλλά και στα τρόφιμα έχουν αρχίσει να επηρεάζουν το 53% του εισοδήματος των νοικοκυριών. Μάλιστα, το επόμενο διάστημα, ανατιμήσεις που κυμαίνονται μεταξύ 5% και 15% εκτιμάται πως θα περάσουν σε βασικά προϊόντα διατροφής, τα οποία χαρακτηρίζονται πρώτης ανάγκης.

Η μέση τιμή της απλής αμόλυβδης βενζίνης πριν από έναν χρόνο ήταν 1,419 ευρώ και πλέον στην Αθήνα έχει σκαρφαλώσει στα 1,765 ευρώ, ενώ στην περιφέρεια βρίσκεται σε πολύ υψηλότερα επίπεδα.

Πρόσθετη πίεση στο οικονομικό επιτελείο ασκεί η έκρηξη κρουσμάτων που καταγράφεται στο μέτωπο της πανδημίας, καθώς εάν συνεχιστεί θα χρειαστούν να ληφθούν κάποιας μορφής περιοριστικά μέτρα και ενδεχομένως μέτρα ενίσχυσης των πληττόμενων επιχειρήσεων. Αν και στην κυβέρνηση αποκλείουν το ενδεχόμενο ενός lockdown, ουδείς μπορεί να αποκλείσει αυτή τη στιγμή το ενδεχόμενο να υπάρξουν περιορισμοί σε «κόκκινες» περιοχές, ιδίως στην περίπτωση που η κατάσταση ξεφύγει από κάθε έλεγχο.