“Φωτιά” βάζει στην ιδιαίτερα των αστικών κέντρων, παράγραφος του τρίτου μνημονίου η οποία επί της ουσίας καταργεί την υποχρέωση από τα σπίτια που μισθώνονται για περιορισμένο χρονικό διάστημα σε ξένους τουρίστες από δημοφιλείς αντιρρητικές πλατφόρμες όπως η Airbnb να έχουν σφραγίδα του ΕΟΤ. Δηλαδή εφόσον το ακίνητο που μισθώνεται δεν θεωρείται τουριστικό κατάλυμα, ο ιδιοκτήτης δεν χρειάζεται να εξασφαλίσει το ειδικό σήμα του ΕΟΤ (Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού) που απαιτείται στην περίπτωση επιχειρήσεων τουριστικών καταλυμάτων και ενοικιαζομένων δωματίων, ούτε να κάνει έναρξη επαγγέλματος στην εφορία ως επαγγελματίας που ασχολείται με τον τουρισμό.
Επί της ουσίας δηλαδή απελευθερώνεται μία αγορά η οποία σύμφωνα με μελέτη της Grant Thornton, εκτιμάται μεταξύ του 1,38 δισ. ευρώ και 1,46 δισ. ευρώ (κόστος διαμονής, διατροφής κ.ά.) και από την αξία αυτή τα 588 εκατ. ευρώ αφορούν έσοδα που αντιστοιχούν σε δαπάνες διαμονής.
Σημειώνεται, πάντως, πως οι ιδιοκτήτες ακινήτων που εμπίπτουν στις διατάξεις του νέου νόμου και ενδιαφέρονται να εκμισθώσουν το ακίνητο τους έχουν την ελάχιστη υποχρέωση, σύμφωνα με την ελληνική φορολογική νομοθεσία, να προχωρήσουν στην εμπρόθεσμη ηλεκτρονική καταχώρηση των στοιχείων της μισθώσεως αυτής μέσω διαδικτυακής εφαρμογής της Διεύθυνσης Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης (Δ.ΗΛΕ.Δ.) στον δικτυακό τόπο www.gsis.gr και την εντεύθεν λήψη του μοναδικού αριθμού καταχώρησης της μίσθωσης. Υπενθυμίζεται ότι οι μισθωτές από το εξωτερικό μπορούν ήδη να συνάψουν συμβόλαια μισθωτηρίου χωρίς τη χρήση ΑΦΜ, παρά μόνο με την επίδειξη του διαβατηρίου τους.
Ενοικιάζονται 11.500 κατοικίες πανελαδικά
Σύμφωνα με άλλη έρευνα του Οικονομικού Πανεπιστημίου της Αθήνας, στην τελευταία οικονομική χρήση (Οκτώβριος 2013 – Σεπτέμβριος 2014) περίπου 2.500 κατοικίες στην Αθήνα (11.500 πανελλαδικά) ενοικιάζονται μέσω της διεθνούς ηλεκτρονικής πλατφόρμας Airbnb, ενώ, η δραστηριότητα αυτή δημιούργησε όφελος 69.000.000 ευρώ.
Τα έσοδα φιλοξενίας που αποκόμισαν οι 720 Αθηναίοι οικοδεσπότες οι οποίοι μίσθωσαν βραχυπρόθεσμα τα σπίτια τους το συγκεκριμένο διάστημα ανέρχονται σε 3.300.000 ευρώ, βάσει της έρευνας, με τον καθέναν να υπολογίζεται ότι είχε μέσο έσοδο 4.500 ευρώ. Παράλληλα, οι άμεσες δαπάνες των επισκεπτών της Airbnb στις αθηναϊκές επιχειρήσεις αγγίζουν τα 20.200.000 ευρώ.
Ένας τυπικός Αθηναίος οικοδεσπότης, ο οποίος σε μεγάλο ποσοστό ασχολείται με επαγγέλματα που σχετίζονται με την τέχνη, το σχέδιο ή τις δημιουργικές υπηρεσίες, νοικιάζει το σπίτι του για περίπου 68 διανυκτερεύσεις τον χρόνο, ενώ το 68% των οικοδεσποτών δηλώνει ότι βασίζονται σε αυτά τα έσοδα για να συνεχίσουν να μένουν στο σπίτι τους.
Οι μισθώσεις μέσω της Airbnb εκτείνονται σε 25 γειτονιές της Αθήνας, εκ των οποίων το 69% βρίσκεται εκτός των περιοχών όπου τυπικά συναντά κανείς ξενοδοχείο.
Οι επισκέπτες της Airbnb διανυκτερεύουν, κατά μέσον όρο, 3,6 νύχτες και ξοδεύουν κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους 551 ευρώ.
H κατάργηση της παραγράφου στο ΦΕΚ
Είκοσι οκτώ λέξεις στη σελίδα 935 στο ΦΕΚ 94Α/2015 που περιγράφει το τρίτο μνημόνιο έχουν βάλει φωτιά στην ξενοδοχειακή αγορά. Ο λόγος είναι η κατάργηση από την 1η Νοεμβρίου 2015 της παραγράφου 1 του άρθρου 2 του ν. 4276/2014 (Α΄155) και της παραγράφου 7 του άρθρου 2 του ν. 2160/1993 (Α΄118), που σε απλά ελληνικά σημαίνει ότι όποιος επιθυμεί να ενοικιάσει το σπίτι του σε ξένους τουρίστες, είτε για μία μέρα, είτε για μία εβδομάδα, είτε για ένα 20ήμερο, μπορεί να το πράξει και κυρίως χωρίς να θεωρηθεί (το ακίνητο) τουριστικό κατάλυμα.
Συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται στην παράγραφο 1 του άρθρου 2 του ν. 4276/2014, καθώς και στο πρώτο εδάφιο της παραγράφου 7 του άρθρου 2 του ν. 2160/1993, όπως τροποποιήθηκε με την περ. 2 της υποπαραγράφου ΙΔ1 του ν. 4254/2014, «ακίνητο που εκμισθώνεται για προσωρινή διαμονή του μισθωτή για χρονικό διάστημα μικρότερο των τριάντα (30) ημερών θεωρείται τουριστικό κατάλυμα». Αυτή η απαίτηση εδώ και λίγες εβδομάδες δεν ισχύει, με αποτέλεσμα τόσο οι δημοφιλείς πλατφόρμες διαμοιρασμού», όπως, για παράδειγμα, η Airbnb, όσο και χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων να κάνουν πάρτι, αφού η αγορά φαίνεται να απελευθερώνεται άνευ όρων.
Διαμαρτύρονται οι ξενοδόχοι
Στον αντίποδα, οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις υποστηρίζουν ότι καλλιεργούνται συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού, κυρίως για τις περιοχές με αστικό ιστό, των αδειοδοτημένων καταλυμάτων από μη αδειοδοτημένα καταλύματα που δεν αντιμετωπίζονται με το ίδιο φορολογικό και ασφαλιστικό πλαίσιο. Μάλιστα τονίζουν ότι αυτός ο χρονικός περιορισμός είναι ο μόνος τρόπος διαχωρισμού της άσκησης τουριστικής δραστηριότητας (σήμα λειτουργίας, έναρξη επιτηδεύματος, καταβολή ΦΠΑ, ασφαλιστικών εισφορών, κλπ), από τις απλές αστικές μισθώσεις που υπόκεινται μόνο σε φόρο εισοδήματος.
Σε ανάλογα συμπεράσματα καταλήγει και μελέτη της Grant Thornton, που εκπονήθηκε για λογαριασμό του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος, με τίτλο «Λειτουργία και επίδραση της Οικονομίας Διαμοιρασμού στον ξενοδοχειακό κλάδο στην Ελλάδα», στην οποία αναφέρεται πως μόνο το 2014 «χάθηκαν» φόροι ύψους 350 εκατ. ευρώ και 15.000 θέσεις εργασίας, εξαιτίας της λειτουργίας των παράνομων τουριστικών καταλυμάτων.
Όπως επισημαίνεται στη μελέτη, η λεγόμενη οικονομία διαμοιρασμού και η φιλοξενία τουριστών σε παράνομα τουριστικά καταλύματα προκαλούν την απώλεια τουλάχιστον 12 εκατ. διανυκτερεύσεων από νόμιμα λειτουργούσες επιχειρήσεις φιλοξενίας. Αυτό σημαίνει ότι τα ξενοδοχειακά καταλύματα καταγράφουν 554 εκατ. ευρώ περίπου λιγότερα έσοδα από τη διαμονή.
Τέλος στο αυτοκόλλητο σήμα του ΕΟΤ
Παρελθόν αποτελεί το ειδικό αυτοκόλλητο σήμα νομιμότητας για τα τουριστικά καταλύματα με απόφαση της αν. υπουργού Τουρισμού, Ε. Κουντουρά, έπειτα από νομοθετική ρύθμιση, η οποία ψηφίστηκε στη Βουλή.
Η απόφαση της αναπληρώτριας υπουργού, «τραβά την πρίζα» στη διαδικασία πιστοποίησης των νόμιμων τουριστικών καταλυμάτων, καταργώντας, στην ουσία, την εφαρμοστική υπουργική απόφαση υπ’ αριθ. 27283/29−12−14 Υ.Α., ΦΕΚ Β΄ 3684, της προκατόχου της στο υπουργείο Τουρισμού, κ. Ο. Κεφαλογιάννη.
Πρόκειται για την πρώτη απόφαση θεσμικής βαρύτητας του υπουργείου, όσον αφορά στον τομέα του τουρισμού και όπως όλα δείχνουν, έχει προκληθεί μεγάλη δυσαρέσκεια στους κατόχους νόμιμων επιχειρήσεων, καθώς η καταργηθείσα ρύθμιση, ήταν ένα μικρό βήμα για τον περιορισμό της «μάστιγας» των παράνομων τουριστικών καταλυμάτων, τα οποία απορροφούν σχεδόν το 50% του συνολικού ετήσιου τζίρου και τα έσοδά τους, αποτελούν φοροδιαφυγόντα κέρδη για τους ιδιοκτήτες.
Ακύρωση της ρύθμισης χωρίς αντισταθμιστική πρόταση
Το εν λόγω αυτοκόλλητο, έως και την κατάργηση της ρύθμισης, εκδιδόταν από τον Σύνδεσμο Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (Σ.Ε.Τ.Ε.) ή από επαγγελματικές ενώσεις μέλη του, στα οποία μεταβιβαζόταν από τον Σ.Ε.Τ.Ε. η σχετική αρμοδιότητα κατόπιν καταρτίσεως εγγράφου συμβάσεως, αντίγραφο της οποίας θα πρέπει να κοινοποιείται στο Υπουργείο Τουρισμού.
Οι επιχειρηματίες είχαν την υποχρέωση να επικολλούν σε κάθε δωμάτιο το ειδικό θεωρημένο αυτοκόλλητο νόμιμης λειτουργίας, στο όποιο αναγράφεται ο αριθμός του Μητρώου Τουριστικών Επιχειρήσεων και η επωνυμία της επιχείρησης, ενώ σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, ήταν θεσμοθετημένη η επιβολή κυρώσεων από τα αρμόδια όργανα του Υπουργείου Τουρισμού.
Η πρόθεση του υπουργείου Οικονομίας, Υποδομών, Ναυτιλίας και Τουρισμού, να προχωρήσει σε κατάργηση των παλαιών ρυθμίσεων, σχετικά με την πιστοποίηση και την ποιοτική κατάταξη των καταλυμάτων, ήταν σαφής από τις πρώτες δηλώσεις των νέων επικεφαλής. Πιο συγκεκριμένα, η αν. υπουργός Τουρισμού, κ. Κουντουρά, είχε μιλήσει ξεκάθαρα για την πρόθεσή της, για τη διαμόρφωση νέων κανόνων και προϋποθέσεων κατηγοριοποίησης και καλής λειτουργίας ξενοδοχείων και ενοικιαζομένων δωματίων με νέες ποιοτικές προδιαγραφές.
Δεδομένου, ότι η απόφαση λήφθηκε, ενώ έχει ήδη ξεκινήσει η τουριστική περίοδος για αρκετούς προορισμούς, πολλοί είναι οι επιχειρηματίες, που είχαν προμηθευτεί ήδη τα αυτοκόλλητα σήματα, ενώ και οι φορείς που ήταν επιφορτισμένοι με την έκδοσή τους, είχαν ήδη προβεί στα απαραίτητα έξοδα, καθώς απαιτείται ειδικός υλικοτεχνικός εξοπλισμός.
Ο προβληματισμός, ο οποίος έχει δημιουργηθεί στους κύκλους των επιχειρηματιών του κλάδου, έγκειται στο γεγονός, ότι, αν και καταργήθηκε η συγκεκριμένη ρύθμιση, ακόμη δεν έχει υπάρξει καμία ενημέρωση ή πληροφορία, αναφορικά με το σχέδιο του υπουργείου για αποτελεσματική αντιμετώπιση του ζητήματος των παράνομων, αλλά και για την νέα μορφή πιστοποίησης και κατηγοριοποίησης των νόμιμων καταλυμάτων.
