Έρευνα: Τα Κεφαλονίτικα Νέα ξετυλίγουν το κουβάρι ενός από τα πιο περίεργα δυστυχήματα που συνέβησαν ποτέ στην Ελλάδα. Την πτώση του Boeing 707-331B, λίγο έξω από την Κεφαλονιά.
Παρουσιάζουμε στοιχεία που φανερώνουν λάθη και παραλείψεις των ιταλικών αρχών, αλλά και ερωτηματικά για το λόγο που δεν μπόρεσαν, τόσο οι αμερικανικές, οι ελληνικές, όσο και οι ιταλικές αρχές, να βρουν και να δικάσουν τον πραγματικό ένοχο τρομοκράτη.

Το δυστύχημα

Τις τελευταίες δραματικές στιγμές του Boeing της TWA έζησαν ο πιλότος, ο συγκυβερνήτης και δύο επιβάτες μιας άλλης πτήσης που τη στιγμή της έκρηξης βρισκόταν ένα μόλις μίλι μακριά από το μοιραίο αεροσκάφος.

Η πτήση 110 της Pan Am είχε ξεκινήσει από τη Ρώμη με προορισμό την Βηρυτό του Λιβάνου. Λίγα λεπτά αφού μπήκε στο FIR Αθηνών, σήμανε συναγερμός στην Αθήνα, αφού οι κυβερνήτες της πτήσης ανέφεραν πως είδαν ένα τετρακινητήριο αεροσκάφος να πέφτει φλεγόμενο σε πολύ κοντινή απόσταση με το δικό τους αεροσκάφος, και ενώ βρίσκονταν 100 ν.μ. δυτικά του Άραξου.

Επειδή η επικοινωνία της πτήσης 110 με τον πύργο ελέγχου του Ελληνικού ήταν αδύναμη, «γεφυρώθηκε» μέσω της πτήσης 201 των Ολυμπιακών Αερογραμμών. Τόσο η πτήση 201 των Ο.Α. όσο και η 110 της Pan Am προσπάθησαν να επικοινωνήσουν με το φλεγόμενο Boeing, όμως μάταια.

Λίγα λεπτά αργότερα, ο κυβερνήτης της Pan Am 110 θα αναιρέσει το γεγονός ότι το αεροπλάνο φλεγόταν, θα προσθέσει όμως ότι ο ένας κινητήρας είχε αποκολληθεί. Όταν εκείνες τις δραματικές στιγμές ρωτήθηκε αν είδε τον κινητήρα να πέφτει εκείνος θα απαντήσει στο κέντρο ελέγχου:

«Όχι, ολόκληρο το αεροπλάνο πέφτει. Είδα ένα αεροσκάφος να σηκώνεται απότομα για λίγη ώρα, να κάνει μία κάθετη περιστροφή και στη συνέχεια να αρχίσει να πέφτει με περιστροφές».

Αμέσως μετά από αυτή την περιγραφή, η Αθήνα ενημέρωσε το Μπρίντιζι καθώς και άλλα κέντρα ελέγχου και ξεκίνησε την επιχείρηση Έρευνας και Διάσωσης. Πολύ γρήγορα απογειώθηκε  ένα αεροσκάφος C-47 το οποίο 2.30 ώρες μετά θα ανέφερε ότι βρήκε συντρίμμια και ανθρώπινα σώματα που επέπλεαν.

Όσο κι αν φαντάζει απίθανο, η πτήση 110 (που πέρασε δίπλα από το Boeing της 841), είχε δεχτεί δολοφονική επίθεση, λίγους μήνες πριν, πάλι από τρομοκράτες. Στις 17 Δεκεμβρίου του 1973, ενώ το Boeing 707 της γραμμής ετοιμαζόταν να αναχωρήσει από τη Ρώμη για την Βηρυτό, μία ομάδα οπλισμένων Παλαιστίνιων εισέβαλαν στον διάδρομο του αεροδρομίου και πέταξε δύο βόμβες φωσφόρου στο αεροπλάνο σκοτώνοντας 30 επιβάτες και τραυματίζοντας 41.

Έβλεπαν για ώρα το μοιραίο αεροσκάφος

Στις επίσημες καταθέσεις που έδωσε αργότερα ο πιλότος αλλά και ένας αξιωματικός της πτήσης 110, δήλωσαν ότι είδαν την πτήση 841 για πρώτη φορά σχεδόν ευθεία μπροστά τους (11 o’ clock), 4-7 μίλια μακριά, και περίπου 4.000 πόδια πιο χαμηλά από αυτούς. Όλα φαίνονταν φυσιολογικά και ο πιλότος δεν είχε κανένα λόγο για να ανησυχεί, οπότε στη συνέχεια γύρισε και κοίταξε κάπου αλλού.

Όταν επέστρεψε το βλέμμα στο Boeing της 841, αυτό είχε πάρει μία απότομη κλίση προς τα πάνω η οποία μεγάλωνε συνεχώς. Επίσης νόμισε ότι είδε ένα αντικείμενο σε μικρή απόσταση πίσω από το αριστερό φτερό. Όταν το μοιραίο αεροσκάφος διασταυρώθηκε με την πτήση 110 (είχαν αντίθετη κατεύθυνση), βρισκόταν στο ίδιο ύψος πλέον με αυτό (είχε “σκαρφαλώσει” δηλαδή περίπου 4000 πόδια). Αμέσως μετά, έστριψε προς τα αριστερά, άρχισε να πέφτει, και χάθηκε από το οπτικό πεδίο της 110.

Το σημείο που κατέπεσε το Boeing

Πριν χαθεί όμως, ο πιλότος της Pan Am πρόσεξε ότι ο ένας κινητήρας έλειπε και κατάλαβε ότι αυτό ήταν το αντικείμενο που είχε δει να αποκολλάται από το Boeing της 841, λίγα λεπτά πριν. Πρόσεξε επίσης ένα πλήθος από αντικείμενα που άφηνε πίσω του το Boeing. Δεν είδε καπνό, είδε όμως έναν λευκό «ατμό» που έβγαινε από το αριστερό φτερό και πίστεψε ότι ήταν διαρροή καυσίμου. Για τα αντικείμενα που έπεφταν πίσω από το Boeing είπε ότι υπήρχε ένα μεγάλο κομμάτι που είδε και πολλά άλλα λίγο μικρότερα (περίπου 25 με 30) τα οποία φάνηκε σαν να λάμπουν. Τέλος, ο κυβερνήτης της 110 πρόσθεσε ότι το αεροπλάνο της TWA έκανε τουλάχιστον μία περιστροφή 360 μοιρών και ότι δεν φάνηκε να γίνεται καμία προσπάθεια για να επιστρέψει στην πορεία του.

Ο συγκυβερνήτης Jon Cheshire

Ο συγκυβερνήτης της πτήσης 110 δήλωσε περίπου τα ίδια με τον κυβερνήτη. Είδε κι εκείνος το αεροσκάφος να περιστρέφεται, όμως δεν είδε καπνό, ούτε και συντρίμμια. Είδε όμως κι αυτός ατμό να βγαίνει περίπου από το κέντρο του αριστερού φτερού.


 Όταν το Boeing διασταυρώθηκε με την πτήση 110, ο αξιωματικός είπε ότι βρισκόταν περίπου σε απόσταση 1 μιλίου. «Καμία στιγμή δεν ανησύχησα για την ασφάλεια της δικής μας πτήσης, ούτε σηκώθηκα από τη θέση μου, ούτε προσπάθησα να διορθώσω την πορεία, ούτε έβγαλα τον αυτόματο πιλότο», θα πει. 


«Όταν ο μηχανικός πτήσης, ο οποίος στεκόταν κοιτώντας από το παράθυρο στο αριστερό πιλοτήριο, κοίταξε προς τα κάτω, είδε τα συντρίμμια, που αποτελούνταν από αντικείμενα που έπεφταν αντανακλώντας το φως του ήλιου.»

Δύο από τους επιβάτες της πτήσης 110 είδαν επίσης το Boeing να πέφτει. Όταν το είδαν όμως βρισκόταν αρκετά μίλια χαμηλότερα και όπως ανέφεραν, περιστρεφόταν ήδη με μεγάλη ταχύτητα. Κανένας από τους επιβάτες της 110 δεν είδε το Boeing να πέφτει στο νερό.

Σύμφωνα με την επίσημη αμερικανική έκθεση, κανένα από τα δύο «μαύρα κουτιά» του αεροσκάφους δεν βρέθηκαν, ενώ στην επιχείρηση διάσωσης συμμετείχαν αεροπλάνα, ελικότερα, 10 πλοία, ανάμεσα στα οποία ήταν και το αμερικανικό αεροπλανοφόρο USS Independence.

Όπως δήλωσαν πολλοί από τους διασώστες, υπήρχαν δύο περιοχές που βρέθηκαν συντρίμμια. Στη μία βρέθηκαν ανθρώπινα σώματα, τμήματα και εξοπλισμός του αεροσκάφους, αποσκευές κ.α. Στην άλλη, 15-20 μίλια πιο μακριά, βρέθηκαν αυτά που οι πιλότοι της πτήσης 110 είχαν χαρακτηρίσει ως «ιπτάμενα συντρίμμια που έλαμπαν» και τα οποία, όπως σημείωσαν και οι διασώστες, δεν προκλήθηκαν από την πρόσκρουση του Boeing στο νερό.

Αποσκευή του μοιραίου αεροσκάφους

Δύο Βρετανοί ειδικοί στα εκρηκτικά κλήθηκαν για να εξετάσουν τα συντρίμμια που ανασύρθηκαν, αν και δεν έγινε ποτέ προσπάθεια ανάσυρσης ολόκληρου του αεροπλάνου.

Οι δύο ειδικοί (ένας χημικός και ένας μεταλλειολόγος) συμπέραναν ότι πολλά από τα αντικείμενα που βρέθηκαν έφεραν σημάδια ύπαρξης εκρηκτικού μηχανισμού. Ο εκρηκτικός μηχανισμός προκάλεσε βλάβες στο σύστημα διεύθυνσης του αεροπλάνου με αποτέλεσμα οι πιλότοι να χάσουν τον έλεγχο του Boeing.

Εφημερίδα The Bryan Times 11/1/1975

Στο ίδιο συμπέρασμα έφτασε λίγο αργότερα και το FBI, το οποίο διεξήγαγε δική του ανεξάρτητη έρευνα και η οποία όμως πρόσθεσε ένα απρόσμενο στοιχείο. Όπως αποδείχτηκε, παρόμοια απόπειρα είχε γίνει μόλις δύο εβδομάδες πριν, και μάλιστα στην ίδια πτήση!

Εγκληματική παράλειψη;

Στις 26 Αυγούστου του 1974, στην ίδια πτήση, την 841 της TWA, από Αθήνα για Ρώμη, κι ενώ το αεροπλάνο είχε φτάσει στην ιταλική πρωτεύουσα, ο υπάλληλος που άνοιξε το μέρος του αεροσκάφους με τις αποσκευές, παρατήρησε την ύπαρξη καπνού. Το προσωπικό ασφαλείας του αεροδρομίου αντιμετώπισε άμεσα το συμβάν και έσβησε τη μικρή εστία που υπήρχε.

Όλες οι αποσκευές αφαιρέθηκαν και βρέθηκε ο ιδιοκτήτης της βαλίτσας ο οποίος παραδέχτηκε ότι ήταν δική του. Οι ιταλικές αρχές εξέτασαν την τσάντα και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η φωτιά πιθανότατα ξεκίνησε από τις μπαταρίες ενός μαγνητοφώνου που προκάλεσαν ανάφλεξη στο υγρό που είχε διαρρεύσει από έναν αναπτήρα. Κράτησαν την βαλίτσα αλλά, εφόσον δεν είχε προκληθεί ζημιά στο αεροπλάνο, οι επιβάτες επιβιβάστηκαν και πάλι και συνέχισαν το ταξίδι τους, με την ίδια πτήση.

Στις 18 Σεπτεμβρίου όμως, 10 μέρες μετά την πτώση του αεροπλάνου στο Ιόνιο, το FBI εξέτασε εκ νέου τη συγκεκριμένη βαλίτσα μαζί με ό,τι περιείχε, στα εργαστήριά του, και βρήκε υπολείμματα εκρηκτικού C-4, ενός είδους στρατιωτικού τύπου εκρηκτικού αλλά και άλλα στοιχεία που αποδείκνυαν την ύπαρξη αυτοσχέδιου εκρηκτικού μηχανισμού που είχε ως στόχο κυρίως την πρόκληση πυρκαγιάς, και όχι την έκρηξη.

Η επίσημη έκθεση για τα αίτια του δυστυχήματος

Μόλις αποδείχτηκε η ύπαρξη του εκρηκτικού μηχανισμού, έγιναν προσπάθειες να βρεθεί ο επιβάτης που αναγνώρισε την βαλίτσα ως δική του, χωρίς όμως αποτελέσματα…

Κατά ένα περίεργο τρόπο, η υπόθεση της Ιταλίας που ενοχοποιεί τις ιταλικές αρχές για σχεδόν εγκληματική αμέλεια, απουσιάζει από όλα τα αφιερώματα που βρήκαμε για την πτώση του αεροπλάνου, τουλάχιστον στα Ελληνικά, ενώ αντιθέτως αναφέρεται στην επίσημη έκθεση.

Αν οι Ιταλοί είχαν βρει τότε τον εκρηκτικό μηχανισμό, κατά πάσα πιθανότητα, η δεύτερη απόπειρα δεν θα είχε γίνει, αφού τα μέτρα ασφαλείας θα είχαν γίνει δρακόντεια. Είναι επίσης απορίας άξιο το πώς δεν εντοπίστηκε ούτε ο ένας ένοχος, αυτός της Ρώμης, ούτε όμως και αυτός της Αθήνας.

Πάντως, την ευθύνη για την έκρηξη και την πτώση στο Ιόνιο ανέλαβε η οργάνωση Αραβική Εθνικιστική Νεολαία για την Απελευθέρωση της Παλεστίνης. Μία οργάνωση που μετά το 1974 δεν επαναδραστηριοποιήθηκε.

Εφημερίδα Daily News, 9 Σεπ. 1974

Ένας πιθανός ένοχος

Πολλά χρόνια μετά, κι ενώ έως τότε ο τρομοκράτης που τοποθέτησε την βόμβα δεν είχε βρεθεί ποτέ, δημοσίευμα του Associated Press φέρει ως πιθανό εμπλεκόμενο με την υπόθεση τον Khalid Al-Jawary, έναν καταδικασμένο τρομοκράτη από την Μοσούλη του Ιράκ.

Ο Khalid Al-Jawary

Ο Al-Jawary, συνελήφθη το 1991 και καταδικάστηκε σε φυλάκιση 30 χρόνων το 1993, για την τοποθέτηση τριών βομβών το 1973 στη Νέα Υόρκη, την ημέρα της επίσκεψης του Ισραηλινού πρωθυπουργού Golda Meir. Όπως είχε αναφέρει το δικαστήριο, εάν τα εκρηκτικά είχαν ενεργοποιηθεί, τότε τα θύματα θα μπορούσαν να είναι εκατοντάδες.

Δύο από τις τρεις βόμβες, είχαν τοποθετηθεί σε παγιδευμένα αυτοκίνητα έξω από την Israeli Discount Bank, την First Israeli Bank και την Trust Company. Η τρίτη και ισχυρότερη όμως, είχε τοποθετηθεί πάλι σε νοικιασμένο αυτοκίνητο έξω από αποθήκη της Ισραηλινής αεροπορικής εταιρείας El Al Israel Airlines, πολύ κοντά στο αεροδρόμιο John F. Kennedy.

Ειδικά για αυτή την τρίτη το Associated Press, το οποίο θεωρούσε τον Al-Jawary μέλος του Μαύρου Σεπτέμβρη, επικαλούμενο πρώην πράκτορες, αναφέρει ότι η συνδεσμολογία της ήταν πρωτόγνωρη για την εποχή, χρησιμοποιούσε ηλεκτρονικό μηχανισμό, με ηλεκτρονικό ρολόι, και όχι μηχανικό μηχανισμό με κανονικό ρολόι, και μάλιστα ο μηχανισμός αυτός είχε πάρει την ονομασία “e-cell”.

Μόλις το 2009, ο Al-Jawary επρόκειτο να αποφυλακιστεί και να απελαθεί. Μία εβδομάδα πριν την αποφυλάκισή του δημοσίευμα του Associated Press, που στηριζόταν σε αποχαρακτηρισμένα δικαστικά έγγραφα, σημειώσεις ερευνών της CIA και συνεντεύξεις με πρώην αξιωματούχους μυστικών υπηρεσιών, τον συνδέει με την έκρηξη στην πτήση της TWA πάνω από το Ιόνιο.

Ο Mike Finnegan (αριστερά) και ο ξάδερφος του συγκυβερνήτη.

Η μία από τις τρεις βόμβες είχε την ίδια συνδεσμολογία, με τη χρήση ηλεκτρονικής συσκευής, που είχε καταγραφεί και στον μηχανισμό που βρέθηκε στη Ρώμη.

Ο Mike Finnegan μάλιστα, πρώην πράκτορας της αντιτρομοκρατικής του FBI, ο οποίος ήταν αυτός που συνέλαβε τον Al-Jawari, θα πει χαρακτηριστικά: την εποχή εκείνη η συνδεσμολογία εκείνης της βόμβας (εννοώντας την τρίτη βόμβα της Νέας Υόρκης αλλά και αυτή της Ρώμης και πιθανότατα της Αθήνας) ήταν κάτι σαν… υπογραφή.

Παρ’ όλα αυτά, λίγες μέρες αργότερα ο Al-Jawary θα αποφυλακιστεί και στη συνέχεια θα απελαθεί. Έτσι κι αλλιώς, ποτέ δεν αποδείχτηκε επίσημα ότι είχε σχέση με την πτώση του Boeing 707, λίγο έξω από τις ακτές της Κεφαλονιάς.

Σύνταξη/επιμέλεια: Κεφαλονίτικα Νέα
Πηγές: Έκθεση του Εθνικού Συμβουλίου για την Ασφάλεια των Αερομεταφορών των ΗΠΑ
NY Post
Associated Press
Εφημερίδες: Ταχυδρόμος, Μακεδονία