Ένα σημαντικό θέμα που προέκυψε από την πρόσφατη συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου είναι αυτό του περιβόητου «οικονομικού κέρδους» που θα έχει η Κεφαλονιά, αλλά και τα υπόλοιπα νησιά του Ιονίου, από την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων.

Είναι πολλά τα δισ. Γιάννη;

Πολλοί είναι αυτοί που ισχυρίζονται ότι τα νησιά θα γίνουν… Ηνωμένα Επτανησιακά Εμιράτα, αφού τα πετροδόλλαρα θα ρέουν με το… λίτρο.

Θυμόμαστε άλλωστε, έστω και με σχετική θυμηδία, τον πρώην υπουργό του ΠΑΣΟΚ, Γιάννη Μανιάτη να «τάζει» 2 δισ. για τις «τοπικές κοινωνίες», στο Αργοστόλι.

Είναι όμως τα πράγματα έτσι; Πρόκειται οι εταιρείες ή το κράτος να… «χρυσώσει» τα νησιά του Ιονίου προκειμένου να δεχτούν το ρίσκο του να εγκατασταθούν οι πλατφόρμες στη σεισμογενή γειτονιά τους;Απ’ ότι φάνηκε στο πρόσφατο Περιφερειακό Συμβούλιο, μάλλον όχι…

Ο διάβολος λένε κρύβεται στις λεπτομέρειες, κι απ’ ότι φαίνεται, σε ότι έχει να κάνει με την εκμετάλλευση των πετρελαίων στο Ιόνιο, υπάρχουν… πολλοί διάολοι και πολλές λεπτομέρειες. Για να δούμε λοιπόν τι γίνεται με την… ταμπακιέρα, δηλαδή τα έσοδα.

Το κράτος εισπράττει, η αυτοδιοίκηση… ελπίζει

Για να μπορέσουμε να καταλάβουμε ποια θα είναι τα έσοδα από την άντληση των πετρελαίων, εφόσον αυτά βρεθούν και είναι συμφέρουσα η άντλησή τους, θα πρέπει να προσέξουμε ότι υπάρχουν δύο ειδών έσοδα.

α) Τα royalties: τα άμεσα δικαιώματα δηλαδή που υπολογίζονται ως ένα κλιμακωτό ποσοστό επί της ποσότητας του πετρελαίου που αντλείται. Αυτά ξεκινούν από ένα μίνιμουμ 4% επί της ποσότητας  (εάν φτάσουμε σε άντληση πετρελαίου), πληρώνεται, είτε σε είδος είτε σε χρήμα, αλλά τα χρήματα αυτά πάνε κατευθείαν στο κεντρικό κράτος.

β) Η φορολογία: Οι εταιρείες φορολογούνται με ένα ποσοστό επί του εισοδήματος που φτάνει στο 25%. Αυτό είναι όλο και δεν υπάρχει κανένα πρόσθετο τέλος, φόρος, χαράτσι.

Αυτό ακριβώς το ποσοστό είναι που μοιράζεται ανάμεσα στο κεντρικό κράτος και την Τοπική Αυτοδιοίκηση. 20%  παίρνει το Κράτος και 5% πάει στους ΟΤΑ. Ποιους ΟΤΑ; Προς το παρόν είναι άγνωστο το ποιους αφορούν αυτά τα ποσά, αφού τα χρήματα προορίζονται για «όσους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης επηρεάζονται από τις γεωτρήσεις». Το ποιοι και πόσοι δήμοι ή περιφέρειες επηρεάζονται, παραμένει προς το παρόν αδιευκρίνιστο.

γ) Τα έμμεσα οφέλη: Από την διαδικασία των ερευνών μέχρι και την άντληση των όποιων κοιτασμάτων βρεθούν, θα προκύψουν σαφώς και κάποια… παράπλευρα οφέλη. Οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τομέα, προτιμούν συνήθως εργαζόμενους από τις κοντινές τοπικές κοινωνίες, όπου αυτό είναι εφικτό. Θα δημιουργηθούν λοιπόν κάποιες θέσεις εργασίας, οι οποίες πολλοί ισχυρίζονται ότι θα είναι μερικές εκατοντάδες.  Επίσης δεν θα πρέπει να παραγνωρίζουμε το γεγονός ότι, έστω και έμμεσα, όταν το κεντρικό κράτος εισπράττει χρήματα, ευνοούνται και οι τοπικές κοινωνίες. Όταν η τοπική αυτοδιοίκηση είναι στο μεγαλύτερο μέρος της επιδοτούμενη, κάθε ευρώ που πάει στο κράτος επηρεάζει έμμεσα και την οικονομία της.

Δυστυχώς όμως, εκτός από έμμεσα οφέλη υπάρχουν και οι παράπλευρες απώλειες…

Αυτές έχουν να κάνουν κυρίως με την πιθανότητα μείωσης της ποιότητας του τουριστικού προϊόντος, αφού στις φωτογραφίες από τα καταγάλανα νερά του Ιονίου που κάνουν κάθε χρόνο τον γύρο του διαδικτύου, θα έρθουν να προστεθούν και φωτογραφίες από πλατφόρμες που ρουφάνε… μαύρο υγρό. Κι αυτό μπορεί να φαντάζει ονειρικό εάν είσαι… σεΐχης, δεν φαντάζει καθόλου γοητευτικό όμως, αν προσπαθείς να προσελκύσεις τουρισμό υψηλού επιπέδου στο νησί σου.

Στη φωτογραφία βλέπουμε μία πλατφόρμα πετρελαίου να είναι ορατή από την παραλία της Σκάλας, στην Κεφαλονιά. Δεν πρόκειται για μοντάζ αλλά για φωτογραφία που τραβήχτηκε κατά τη διάρκεια της μεταφοράς της πλατφόρμας σε άλλη τοποθεσία. Φωτ. Μ. Δήμα

Σε όλα αυτά δεν θα προσθέσουμε καν (προς το παρόν) τους κινδύνους ενός ατυχήματος και τι θα μπορεί να σημαίνει αυτό για την Κεφαλονιά.

Φανταστείτε μόνο κάτι τέτοιο (slide από την παρουσίαση της νέας Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων)

Παράδειγμα εξέλιξης μιας πετρελαιοκηλίδας

Ζήσε Μάη μου…

Πέρα απ’ όλα αυτά, αυτό το 5% μέσω φόρων που θα μοιραστούν οι ΟΤΑ, εξαρτάται από το εισόδημα των εταιρειών. Μέσα σε αυτό θα πρέπει να συνυπολογιστούν αποσβέσεις, επιχειρηματικό ρίσκο κ.λπ. «Ζήσε Μάη μου να φας τριφύλλι», δηλαδή, όπως σχολίασε και ο αντιδήμαρχος Τουρισμού Σπύρος Γαλιατσάτος ο οποίος πρόσθεσε χαρακτηριστικά, μιλώντας στο συμβούλιο, «ούτε σε 50 χρόνια δεν θα δούμε δεκάρα τσακιστή».

Ακόμη κι αν δεν μιλάμε για 50 χρόνια, πάντως, μιλάμε σίγουρα για πάνω από 10. Κι αυτό γιατί όπως παραδέχτηκε και ο εκπρόσωπος του ΥΠΕΚΑ, Ιωσήφ Αθανασιάδης, χρειάζονται 5-8 χρόνια για να γίνουν οι πρώτες έρευνες. Στη συνέχεια,  εφόσον βρεθεί πετρέλαιο και εφόσον τα κοιτάσματα είναι αξιοποιήσιμα και… εφόσον η άντληση είναι συμφέρουσα, τότε θα χρειαστούν επιπλέον 2-5 χρόνια ώστε οι παραγωγικές γεωτρήσεις να φέρουν έσοδα.

Τι μπορεί να… στραβώσει;

Κανείς δεν ξέρει, για παράδειγμα, τι θα γίνει εάν αργότερα πέσουν οι τιμές του πετρελαίου (κάτι που έχει ξαναγίνει στο παρελθόν), καθιστώντας ασύμφορη την άντληση πετρελαίου από υποθαλάσσια κοιτάσματα που, έτσι κι αλλιώς, έχουν υψηλό κόστος. Το ρίσκο θα έχει παρθεί, η εικόνα των νησιών ίσως θα έχει αλλάξει, κι όλα αυτά τελικά θα έχουν μηδενικό αντίκρισμα.

Και μάλιστα, όταν ρώτησε ο περιφερειακός σύμβουλος και πρώην δήμαρχος Αργοστολίου, Γιώργος Τσιλιμιδός για το πότε υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος ατυχήματος, στις ερευνητικές γεωτρήσεις που προηγούνται ή στις παραγωγικές που έπονται, η απάντηση που έλαβε ήταν ότι ο μεγαλύτερος κίνδυνος υπάρχει στις πρώτες…

Τέλος, θα πρέπει ακόμη να σημειώσουμε ότι αυτό το 5% των φορέων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, θα το εισπράττει η κυβέρνηση και στη συνέχεια θα το αποδίδει στους ΟΤΑ.

Δηλαδή… «ζήσε Μάη μου» εις το τετράγωνο…

Το τελικό ερώτημα παραμένει. Αξίζει τον κόπο, τα ρίσκα και τους κινδύνους για τις τοπικές κοινωνίες η άντληση πετρελαίου από τις θάλασσες του Ιονίου;

Η απάντηση είναι, δυστυχώς, δυσάρεστη: Κανείς δεν θα ρωτήσει τις τοπικές κοινωνίες.

Αυτό που είναι σίγουρο πάντως, είναι το ότι τα όποια έσοδα για τα νησιά του Ιονίου και τις δυτικές ακτές της ηπειρωτικής Ελλάδας, είτε μεγάλα είναι αυτά είτε μικρά, θα έρθουν μετά από πολλά χρόνια.

Και μέχρι τότε, πολλοί φοβούνται ότι ο τουρισμός, που αποτελεί το μεγαλύτερο… κοίτασμα εσόδων για την περιοχή, θα μοιάζει να κυκλοφορεί με… μπούργκα.

Στη μέση η υπουργός Τουρισμού μας