Μετά από το θόρυβο σχετικά με τα «ουσιαστικά ανύπαρκτα» πρόστιμα επί μη έκδοσης αποδείξεων, μετά την εφαρμογή του Ν. 4337/2015 ο οποίος τροποποίησε τις διατάξεις του Ν. 4174/2013 περί Κ.Φ.Δ., έρχεται τροπολογία – προσθήκη στο σχέδιο νόμου του Υπ. Οικονομικών «Τροποποιήσεις του Εθνικού Τελωνειακού Κώδικα κλ.π.), όσον αφορά τα επιβαλλόμενα πρόστιμα.

Ας δούμε όμως τι ισχύει έως σήμερα. Σον υφιστάμενο Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας Ν. 4174/2013, προστέθηκε με την παρ. 8 του άρθρου 3 του Ν. 4337/2015 άρθρο με αρίθμηση 58Α (ΦΕΚ Α 129/17-10-2015) και σύμφωνα με το άρθρο 23 του ιδίου νόμου ισχύει από 17/10/2015 και μετά. Σύμφωνα με το άρθρο αυτό, ορίζεται ότι:

«Για παραβάσεις σχετικές με τον φόρο προστιθέμενης αξίας οι οποίες διαπιστώνονται κατόπιν ελέγχου, επιβάλλονται τα ακόλουθα πρόστιμα:

1. Σε περίπτωση μη έκδοσης φορολογικού στοιχείου ή έκδοσης ή λήψης ανακριβούς στοιχείου για πράξη που επιβαρύνεται με ΦΠΑ, επιβάλλεται πρόστιμο πενήντα τοις εκατό (50%) επί του φόρου που θα προέκυπτε από το μη εκδοθέν στοιχείο, ή επί της διαφοράς, αντίστοιχα».

Η συγκεκριμένη ανατροπή στο έως τότε υφιστάμενο σύστημα προστίμων, ήρθε ως αποκύημα της αντίδρασης των Θεσμών σχετικά με την κατ’ αυτούς  μη αναλογική επιβολή ποινής σε σχέση με τη διαπραττόμενη φοροδιαφυγή. Βέβαια, η σύνδεση της ποινής με την έμμεση φορολογία (Φ.Π.Α.), άμεσα εξαιρούσε τις μικρές επιχειρήσεις που βρισκόταν εκτός πεδίου εφαρμογής Φ.Π.Α. και τους κλάδους υγείας και παιδείας στις περιπτώσεις εξαιρούνται της εφαρμογής του φόρου. Η αλήθεια είναι πως αν και υπήρξαν σχετικά δημοσιεύματα, αφενός μεν οι «ωφελούμενοι» άργησαν να καταλάβουν ότι ουσιαστικά δεν υφίστατο σοβαρό σύστημα επιβολής προστίμων και αυτά ήταν ανάξια λόγου σε σχέση με το «όφελος» και έτσι δεν προέκυψε άμεσα πρόβλημα εκτεταμένης φοροδιαφυγής, αφετέρου δε, το μέγεθος του προβλήματος έγινε εμφανές κατά την έναρξη της τουριστικής περιόδου.

Μετά από πολλές «ανακοινώσεις» για άμεση αλλαγή του υφιστάμενου συστήματος κυρώσεων, τελικά κατατέθηκε το προαναφερθέν σχέδιο νόμου του Υπ. Οικονομικών, το οποίο επισημαίνουμε ότι δεν αλλάζει άρδην την υφιστάμενη κατάσταση και σε καμία περίπτωση δεν επιβάλλονται και πάλι ποινές που είχαν θεσπισθεί με τον Ν. 4174/2013 περί Κ.Φ.Δ. (πριν την εφαρμογή του Ν. 4337/2015) και παλαιότερα του Ν. 2523/1997.

Η Αιτιολογική Έκθεση

Με τις προτεινόμενες διατάξεις τροποποιείται το άρθρο 58Α του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν. 4174/2013, Α’ 170). Ειδικότερα, με τις διατάξεις της παραγράφου 1 αντικαθίσταται η παράγραφος 1 του άρθρου 58Α του ν. 4174/2013, προκειμένου να επέλθει εξορθολογισμός των επιβαλλόμενων προστίμων ΦΠΑ για τις παραβάσεις της μη έκδοσης ή της ανακριβούς έκδοσης φορολογικών στοιχείων, μετά και την κατάργηση με τον ν. 4337/2015 (Α’ 129) των σχετικών διαδικαστικών παραβάσεων και των αντίστοιχων προστίμων. Η εν λόγω κατάργηση οδήγησε στην πράξη στην επιβολή προστίμων δυσανάλογα μικρού ύψους σε σχέση με τις παραβάσεις και στην συνακόλουθη απώλεια φορολογικών εσόδων, ενώ συνέβαλε και στην καλλιέργεια αίσθησης ατιμωρησίας στους φορολογούμενους. Με την προτεινόμενη αντικατάσταση θα επιβάλλεται πλέον σε κάθε έλεγχο ένα ελάχιστο ύψος προστίμου για το σύνολο των παραβάσεων μη έκδοσης ή ανακριβούς έκδοσης φορολογικών στοιχείων, ανά φορολογικό έλεγχο, ενώ σε περίπτωση υποτροπής τα πρόστιμα θα προσαυξάνονται. Με τον τρόπο αυτό ενισχύεται η φορολογική συμμόρφωση και αυξάνονται τα δημόσια έσοδα.

Με τις διατάξεις της παραγράφου 2 τροποποιείται η παράγραφος 5 του ίδιου άρθρου για τη μη σώρευση περισσότερων του ενός προστίμων διαφορετικών παραγράφων του άρθρου 58Α του ν. 4174/2013. Η τροποποίηση είναι αναγκαία, καθώς με τις προτεινόμενες διατάξεις της παραγράφου 1 του ίδιου ως άνω άρθρου τίθεται κατώτατο όριο προστίμου ανά φορολογικό έλεγχο, προκειμένου να είναι σαφές ότι, στην περίπτωση αφαίρεσης του προστίμου της παραγράφου 1 από αυτό της παραγράφου 2, λόγω ταυτόχρονης εφαρμογής, δεν απομένει υπόλοιπο προς επιστροφή. Με τις διατάξεις της παραγράφου 3 ορίζεται ο χρόνος έναρξης ισχύος των διατάξεων των προηγούμενων παραγράφων.

Η Προτεινόμενη ρύθμιση

Τροποποιήσεις του άρθρου 58Α του ν. 4174/2013 (Α’ 170)

1. Η παράγραφος 1 του άρθρου 58Α του ν. 4174/2013 (Α’ 170) αντικαθίσταται ως εξής:

«Σε περίπτωση μη έκδοσης φορολογικού στοιχείου ή έκδοσης ή λήψης ανακριβούς στοιχείου για πράξη που επιβαρύνεται με ΦΠΑ, επιβάλλεται πρόστιμο πενήντα τοις εκατό (50%) επί του φόρου που θα προέκυπτε από το μη εκδοθέν στοιχείο ή επί της διαφοράς, αντίστοιχα.

Το πρόστιμο αυτό δεν μπορεί να είναι κατώτερο, αθροιστικά ανά φορολογικό έλεγχο, των διακοσίων πενήντα (250) ευρώ, σε περίπτωση που ο φορολογούμενος είναι υπόχρεος τήρησης απλογραφικού λογιστικού συστήματος και των πεντακοσίων (500) ευρώ, σε περίπτωση που ο φορολογούμενος είναι υπόχρεος τήρησης διπλογραφικού λογιστικού συστήματος.

Σε περίπτωση διαπίστωσης, στο πλαίσιο μεταγενέστερου ελέγχου, εκ νέου διάπραξης της ίδιας παράβασης, εντός πενταετίας από την έκδοση της αρχικής πράξης, επιβάλλεται πρόστιμο εκατό τοις εκατό (100%) επί του φόρου που θα προέκυπτε από το μη εκδοθέν στοιχείο ή επί της διαφοράς, αντίστοιχα, το οποίο δεν μπορεί να είναι κατώτερο, αθροιστικά ανά φορολογικό έλεγχο, των πεντακοσίων (500) ευρώ, σε περίπτωση που ο φορολογούμενος είναι υπόχρεος τήρησης απλογραφικού λογιστικού συστήματος και των χιλίων (1.000) ευρώ, σε περίπτωση που ο φορολογούμενος είναι υπόχρεος τήρησης διπλογραφικού λογιστικού συστήματος.

Στην περίπτωση κάθε επόμενης ίδιας παράβασης στο πλαίσιο μεταγενέστερου ελέγχου εντός πενταετίας από την έκδοση της αρχικής πράξης, επιβάλλεται πρόστιμο διακόσια τοις εκατό (200%) επί του φόρου που θα προέκυπτε από το μη εκδοθέν στοιχείο ή επί της διαφοράς, αντίστοιχα, το οποίο δεν μπορεί να είναι κατώτερο, αθροιστικά ανά φορολογικό έλεγχο, των χιλίων (1.000) ευρώ, σε περίπτωση που ο φορολογούμενος είναι υπόχρεος τήρησης απλογραφικού λογιστικού συστήματος και των δύο χιλιάδων (2.000) ευρώ, σε περίπτωση που ο φορολογούμενος είναι υπόχρεος τήρησης διπλογραφικού λογιστικού συστήματος.»

2. Η παράγραφος 5 του άρθρου 58Α του ν. 4174/2013 αντικαθίσταται ως εξής:

«Στην περίπτωση που επιβάλλονται τα πρόστιμα για παραβάσεις των παραγράφων 1,  και 4 για τις οποίες συντρέχει και περίπτωση παράβασης της παραγράφου 2 περί υποβολής ανακριβούς ή μη υποβολής δήλωσης, τα πρόστιμα αυτά αφαιρούνται από το πρόστιμο της παραγράφου 2. Ειδικά στην περίπτωση επιβολής προστίμων για παραβάσεις της παραγράφου 1 για τις οποίες συντρέχει και περίπτωση παράβασης της παραγράφου 2, αφαιρείται το αναλογικό πρόστιμο του 50% και όχι το ελάχιστο πρόστιμο των διακοσίων πενήντα (250) ή πεντακοσίων (500) ευρώ ή το επιβληθέν σε επόμενους ελέγχους διπλάσιο ή τετραπλάσιο πρόστιμο για διάπραξη ίδιων παραβάσεων εντός πενταετίας.»

3. Οι διατάξεις των προηγούμενων παραγράφων ισχύουν από τις 25/7/2016

Οι διαφοροποιήσεις στα πρόστιμα μετά την εφαρμογή του σχεδίου νόμου